Yeni texnologiya dronların idarəsini ələ keçirməyə imkan verir

İsrailin D-Fend Solutions şirkəti EnforceAir adlı sistem hazırlayıb. Bu sistem düşmən dronlarının heç bir maneə və dağıntı yaratmadan idarəsini ələ keçirə və onları təhlükəsiz şəkildə yerə endirə bilir. Ənənəvi dron əleyhinə üsullardan - məsələn, siqnalın sıxışdırılması və ya dronun fiziki məhv edilməsi - fərqli olaraq, bu yeni texnologiya xüsusilə sıx məskunlaşmış ərazilərdə daha dəqiq və təhlükəsiz zərərsizləşdirmə üsulu təklif edir. Lakin qeyd olunur ki, güclü kibermüdafiəyə malik hərbi dronlara qarşı bu sistemin təsiri məhdud ola bilər. Dronu zərərsizləşdirməyin bir neçə üsulu mövcuddur və onların hər birinin çatışmazlıqları var.

Siqnalın sıxışdırılması texniki baxımdan effektiv və nisbətən sadə üsul hesab olunur. Lakin bu üsul “kobud” yanaşma sayılır, çünki yalnız dronla əlaqəni deyil, mobil rabitə, təcili xidmətlər, hava nəzarət sistemləri və internet üçün vacib olan digər radiokanalları da bloklayır. Dronu zərərsizləşdirməyin başqa bir üsulu isə “kinetik” - yəni fiziki müdaxilə üsuludur. Bu, raket buraxılması, güllə ilə vurulma, tor atılması və ya başqa bir mərmi ilə dronun vurulması və ya sıradan çıxarılması deməkdir. Lakin bu metod təhlükəlidir, çünki qalıq hissələr insanlara və ya binalara düşə bilər, buraxılan raket isə hədəfə dəyməyib mülki şəxslərə toxuna bilər.

D-Fend Solutions şirkəti EnforceAir adlı sistem hazırlayıb ki, bu da operatora düşmən dronunu sındıraraq (hack) onun idarəsini ələ keçirməyə imkan verir. Cihaz iri marşrutlayıcıya (routerə) bənzəyir, ştativdə və ya avtomobildə quraşdırıla bilər, həmçinin bel çantasına yerləşdirilə biləcək qədər kompaktdır. Digər dron əleyhinə sistemlər kimi EnforceAir də müəyyən edilmiş zonaya daxil olan istənilən pilotsuz uçuş aparatını aşkarlaya bilir. Operator dost dronların keçidinə icazə verə, digərlərini isə zərərsizləşdirə bilər. Texnologiya Vaşinqton yaxınlığında boş bir stadionda sınaqdan keçirilib.

D-Fend şirkətinin əməkdaşlarından birinə məxsus dron qorunan zonaya daxil olan kimi sistem onu sürətlə ələ keçirib və yerə endirib. Sistemin son versiyası olan EnforceAir2, maksimum 4.5 km məsafədəki dronları aşkar edə və idarəni ələ keçirə bilir, yəni o, geniş fəaliyyət radiusuna malikdir. Dronun təhlükəsiz şəkildə endirilməsi hakimiyyət orqanlarına onu araşdırmaq imkanı verir. Bu xüsusilə polis və təhlükəsizlik xidmətləri üçün vacibdir. Eyni zamanda, əgər dron sadə bir istifadəçi tərəfindən zərərsiz məqsədlərlə təsadüfən buraxılıbsa, onu sahibinə qaytarmaq mümkündür. Lakin qeyd olunur ki, düşmən dronunun idarəsini sındırmaq prinsipi ilə işləyən bu sistemlər hərbi dronlara qarşı təsirsiz qala bilər, çünki onlar daha güclü kibermüdafiə sistemləri ilə təchiz olunurlar.